چاقی کودکان و مشکلات مربوط به آن

امروزه بیش از 25 درصد کودکان و نوجوانان در کشورهای توسعه یافته دارای اضافه وزن یا چاقی هستند. یعنی از هر چهار کودک یک نفر از آنها با مشکلات چاقی دست و پنجه نرم می کند. این چربی اضافی در بدن، بچه ها را در معرض مشکلات جدی سلامتی، از جمله دیابت، بیماری های قلبی و آسم قرار می دهد.

چاقی کودکان با مشکلات عاطفی و روحی بسیاری همراه است، به شکلی که کودکان چاق، اغلب از اینکه در کنار بچه های دیگر قرار بگیرند، خودداری می کنند و از جمع های آنان کناره گیری می کنند. بچه های دیگر معمولا آنها را آزار و اذیت کرده و مسخره کردن بیش از حد آنان نهایتا به عزت نفس پایین کودکان، تصویر منفی از بدنشان و حتی افسردگی منجر می شود.

در چنین شرایطی اگر دست روی دست گذاشته و فقط نظاره گر چاقی فرزندتان باشید، ممکن است احساس درماندگی کرده. راه های زیادی وجود دارند که می توانید برای کمک به بچه های خود امتحان کنید.

با تشخیص سریع مشکلات مربوط به اضافه وزن و چاقی کودکان، خطر جدی شدن شرایط و تهدیدات سلامتی را در بزرگسالی کاهش دهید. با درگیر شدن تمام افراد خانواده، می توانید چرخه ی مشکلات مربوط به اضافه وزن و چاقی را بشکنید، سلامت جسمی و روحی فرزندان خود را تقویت کرده و به آنها کمک کنید تا به مصرف غذاهای سالم عادت کرده و سبک زندگی مناسب و سالمی را دنبال کنند.

 

 

آیا کودک شما اضافه وزن دارد؟

کودکان در مقاطع مختلف با سرعت های مختلف رشد می کنند، بنابراین همیشه نمی توان گفت کودک اضافه وزن دارد یا نه. شاخص توده بدنی (BMI) از اندازه گیری قد و وزن برای تخمین چربی بدن در کودک استفاده می کند. با این حال، اگرچه BMI معمولاً یک شاخص خوب است، اما برای اندازه گیری چربی بدن مناسب نیست و حتی در مواقعی که کودکان دوره ی رشد سریع را تجربه می کنند، گمراه کننده است.

اگر بی ام آی(BMI) فرزندتان بالا باشد، ممکن است به مراقبتهای بهداشتی و غربالگری های بیشتر و رعایت رژیم لاغری نیاز داشته تا بتواند مشکلات چربی و اضافه وزن را کاهش دهد. البته شرایط بدنی و وزن فرزندان شما هرچه باشد، به آنها اطمینان دهید که دوست شان دارید و می خواهید به آنها کمک کنید تا سالم و خوشحال باشند.

 

علل مشکلات و عوارض چاقی در کودکان

درک چگونگی اضافه وزن کودکان در وهله ی اول گام مهمی در جهت شکستن چرخه است. بیشتر موارد چاقی در کودکان، ناشی از خوردن زیاد و عدم فعالیت است. کودکان برای رشد و نمو به مواد غذایی کافی نیاز دارند. اما وقتی کالری بیشتری نسبت به آنکه در طول روز می سوزانند مصرف می کنند، نتیجه اش افزایش وزن است. دلایل مشکلات وزن در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• غذا درست نکردن در خانه و غذا خوردن در رستوران ها به علت کمبود زمان و شاغل بودن
• دسترسی آسان به فست فودهای فاقد مواد مغذی برای بدن و نوشابه های شیرین.
• زیاد غذا خوردن، چه در خانه چه در رستوران.
• مصرف زیاد شیرینی و شکلات زیاد و عدم تمایل به خوردن غذاهای مغذی دیگر به علت سیری کاذب.
• مصرف زیاد نوشیدنی های شیرین و آب میوه های کارخانه ای
• عدم تحرک کافی و تماشای تلویزیون
• بازی نکردن کودکان خارج از خانه
• استفاده از بازی های کامپیوتری و نشستن برای مدت زمان طولانی
• نداشتن ساعات ورزش و تمرینات بدنی در بعضی از مدارس

 

 

حقایق واقعی و غیر واقعی در مورد مشکلات اضافه وزن و چاقی کودکان

مورد اول اینکه چاقی کودکان ژنتیکی است، بنابراین هیچ کاری نمی توان برای برطرف کردن آن انجام داد اما واقعیت این است که قطعا ژن های فرد بر وزن تأثیر می گذارند، اما ژن های چاقی تنها یک بخش کوچک از این ماجرا هستند. اگرچه برخی از کودکان نسبت به سایرین بیشتر مستعد چاقی هستند اما این به این معنی نیست که آن ها حتما باید چاق بمانند و کاری نمی شود برایشان کرد. بیشتر چاقی کودکان با رعایت سبک تغذیه سالم و مصرف غذاهای سالم مغذی و همچنین ورزش کردن می توانند وزن سالم را حفظ کنند.

 

 

مورد دوم اینکه کودکانی که مشکل چاقی و اضافه وزن دارند باید رژیم غذایی خاصی را دنبال کنند، اگر چه رعایت رژیم غذایی برای کودکان چاق، گاها از سمت متخصصین تغذیه توصیه می شود، اما درمان چاقی در کودکان، کاهش وزن و لاغری نبوده و بایستی متمرکز بر توقف افزایش وزن باشد که کودک بتواند مراحل رشد و نمو خود را به درستی پشت سر بگذارد. مورد سوم، چربی ها فقط مختص دوران کودکی هستند و بچه ها فقط وزن شان بالا می رود. این مورد یکی دیگر از موارد غیر واقعی و نادرست است.

اگر چه چاقی دوران کودکی همیشه به چاقی و افزایش وزن در بزرگسالی منجر نمی شود، اما این شرایط خطرات سلامتی دراز مدت را به طرز چشمگیری افزایش می دهد. اکثر کودکانی که در هر زمان و خصوصا در دوران پیش دبستانی یا دبستان، دچار اضافه وزن و چاقی می شوند، با ورود به مرحله ی نوجوانی، هنوز اضافه وزن دارند و مطمئنا از خطرات آن در امان نخواهند بود.

 

چگونه مشکل اضافه وزن و چاقی کودکان را راحت برطرف کنیم؟

برای مقابله با مشکلات اضافه وزن و چاقی می توانید کارهای زیر را انجام دهید:

• تمام افراد خانواده را درگیر کنید.

عادات سالم و رعایت سبک سالم تغذیه در زندگی از خانه شروع می شود. بهترین راه برای مبارزه و یا جلوگیری از مشکلات اضافه وزن و چاقی در کودکان، این است که خانواده را در یک مسیر درست تغذیه ی سالم قرار دهید. انتخاب مواد غذایی بهتر و سالم تر و همچنین فعال تر شدن و انجام تمرینات روزانه ورزشی و پیاده روی، قطعا به نفع تمامی افراد خانواده خواهد بود.

همچنین می توانید با وقت گذاشتن بیشتر برای کودکان تان، بر سلامت آنها تأثیر بسزایی بگذارید. گذراندن وقت با فرزندانتان، صحبت کردن در مورد چگونگی گذراندن روزشان، بازی، آواز خواندن، آشپزی کردن با آنها، باعث افزایش عزت نفس در کودکان شده با تغییرات مثبتی در زندگی شان ایجاد خواهد کرد.

• الگوی فرزندان تان باشید.

به عنوان مثال اگر فرزندان تان می بینند که شما سبزیجات فراوان می خورید، بسیار فعال هستید و زمان تماشای تلویزیون را محدود می کنید، مطمئنا آنها هم از شما الگو گرفته و همین کار را انجام خواهند داد. برای این که بتوانید عادات خوب غذایی را در فرزندان تان تثبیت کنید، بهتر است که در حالی که مشغول خوردن سبزیجات و یا غذای سالمی هستید، با کودک خود درباره ی غذای سالم که می خورید، صحبت کنید. مثلا بگویید “من کلم بروکلی رو به خاطر اینکه زیاد کلسیم داره خیلی دوست دارم اما دوست دارم با سرکه بالزامیمک بخورمش”

یا اینکه هنگام پخت و پز جلوی چشم فرزندانتان غذای سالم را بپزید. اما حتما به سن کودک توجه کنید که خطراتی برای آن به وجود نیاورد به آنها بگویید که چه می کنید و چرا این غذا برای بدن شان مفید است.

روزانه در کنار فرزندانتان وقت بگذرانید. اگر می خواهید که آن ها به حرف هایتان گوش دهند، کارهای را انجام دهید که از آنها لذت می برند. به بچه های خود بگویید که چه کاری انجام می دهید و از آنها دعوت کنید که با شما همراه شوند. در اوقات فراغت، اگر بتوانید استفاده از کامپیوتر یا تلویزیون را محدود کنید، قطعا کارهای دیگری انجام می دهید که می توانید کودکان خود را در انجام آن شریک کنید.

• استراتژی هایی صحیح برای زندگی تان در نظر بگیرید.

به فرزندان خود نشان دهید که کنترل زیادی برکارهای خود دارید. در واقع می توانید تماشای تلویزیون، وب گردی و دیدن اینستاگرام را محدود کرده و وقت خود را صرف انجام کارهای مفید دیگری کنید. می توانید زودتر از حد معمول از اتوبوس پیاده شوید و بقیه راه را پیاده‌روی کنید مخصوصا وقتی با بچه‌های خود هستید. اگر این کارها را انجام دهید، بدین ترتیب آنها یاد می‌گیرند که پیاده روی را جزء یکی از ارکان زندگی خود قرار دهند یا اینکه وعده شام خانواده تان را با سبزیجات پر کنید. از این طریق می‌توانید عادات سالم غذایی را به کودکان خود آموزش دهید.

به فواید سریع و فوری کاهش وزن و لاغری فکر کنید. اگر کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی آینده کمی دور از ذهن و عادی به نظر می رسد، به اتفاقات خوبی که اکنون می تواند رخ دهد تمرکز کنید. مطمئنا اگر مقدار زیادی از دسر عصرانه خود را حذف کنید احساس ناراحتی نخواهید کرد.

مثلا پیاده روی با فرزندتان ممکن است به گفتگوی شگفت انگیزی منجر شود که هیچ یک از شما پیش بینی نکرده بودید. رقصیدن یا بازی کردن با بچه های تان بسیار سرگرم کننده خواهد بود و هزاران کارهای دیگر از این قبیل می تواند فرزندان تان را به کاهش وزن و لاغری ترغیب کند.

 

 

• با گذشت زمان تغییرات کوچکی و آسان ایجاد کنید.

حتما روزهایی از هفته را مشخص کنید که با هم به ورزش و فعالیت بدنی بپردازید. شروع برخی روش های جدید در مورد تغذیه و فعالیت های بدنی که کل خانواده درگیر آن شوند بسیار ساده تر و جذاب تر است. به عنوان مثال، به جای روشن کردن تلویزیون، چند شب در هفته پیاده روی کنید.

تمامی این روش ها می تواند به عنوان روشی موثر برای کاهش وزن و لاغری محسوب شود اما اگر می خواهید که به طور کلی سبک تغذیه و زندگی تان را عوض کنید قطعاً بهتر است که از یک مشاور و متخصص تغذیه کمک بگیرید، تیم متخصصین ما در سایت من و رژیم همواره آماده پاسخگویی به شما کاربران محترم می باشد. همراه ما باشید به روزترین و علمی ترین مطالب در مورد تغذیه و سبک زندگی سالم با خبر شوید.

• انتخاب های غذایی سالم تری داشته باشید.

اگرچه ممکن است نیاز به ایجاد تغییرات اساسی در عادات غذایی خانواده خود داشته باشید، اما تغییر همه چیز به طور کلی منجر به تسلیم شدن، تقلب و یا عدم رعایت رژیم غذایی می شود. در عوض، با ایجاد تغییرات و انجام گام های کوچک و تدریجی به سمت تغذیه سالم – مانند اضافه کردن سالاد به شام هر شب یا جایگزینی سیب زمینی سرخ شده با سبزیجات بخار پز می‌توانید عادات ناسالم غذایی خود را تغییر دهید.

همین حالا شروع کنید و با ایجاد تغییرات کوچک و تدریجی عادات تغذیه سالم را جایگزین عادات ناسالم تغذیه کنید. بدین ترتیب هر چقدر بتوانید تغییرات کوچکی ایجاد کرده و آنها را تبدیل به عادت کنید در واقع به راحتی می توانید تغذیه سالم‌تری داشته و سبک غذایی سالمی را برای خود ادامه دهید.

• سبک غذایی خود را رنگین کمانی کنید.

بدین ترتیب که طیف وسیعی از میوه ها و سبزیجات را در وعده های غذایی خود بگنجانید. از میوه ها و سبزیجاتی به رنگ قرمز گرفته تا میوه ها و سبزیجاتی با رنگ زرد، سبز، نارنجی و …. مانند مصرف چغندر، گوجه فرنگی، هویج، کدو تنبل، سیب زمینی، موز، لیمو ترش، سیب زمینی، موز و …. درست مانند خوردن رنگین کمان.

• خوردن صبحانه را در اولویت قرار دهید.

کودکانی که صبحانه می خورند نسبت به کودکانی که اولین وعده غذای خود را نمی خورند، دیرتر چاق می شوند. البته انتخاب مواد غذایی سالم به عنوان صبحانه نیز بسیار مهم است. بهتر است برای وعده صبحانه کودکان خود از مواد غذایی سالم مانند مغز جو دوسر، میوه تازه، غلات سبوس دار حاوی فیبر و قند کم، شیر کم چربی و خرما و … استفاده کنید.

 

 

• قندهای پنهان موجود در وعده‌های غذایی خود را شناسایی کنید.

کاهش مقدار شیرینی و دسرهایی که شما و فرزندتان می خورید تنها بخشی از نبرد است. برای کاهش دادن واقعی میزان قند در وعده‌های غذایی، بایستی به دنبال شناسایی قندهای پنهان موجود در مواد غذایی بود. مقادیر زیادی از قند در مواد غذایی مانند نان، غذاهای کنسرو شده، سس ماکارونی، سیب زمینی، غذاهای آماده یخ زده، وعده های غذایی کم چربی، فست فودها و انواع سس و کچاپ مخفی است.

بنابراین هر ماده ی غذایی که به این مواد اضافه شود، کالری اضافه برای بدن است. برچسب ها را بررسی کنید و از خرید محصولات کم قند خودداری کنید و به جای مواد غذایی کنسرو شده از مواد تازه یا یخ زده استفاده کنید.

 

 

• زمان مشخصی برای غذا خوردن تعیین کنید.

زمان خوردن غذا را به طور منظم برنامه‌ریزی کند اکثر بچه ها از برنامه‌ریزی استقبال می کنند اگر فرزندان شما بدانند که در چه ساعتی از روز باید غذا بخورند مطمئنا از خوردن تنقلات و چیزهای اضافی در آن زمان خودداری می کنند.

• مدت زمان مناسبی برای غذاخوردن در نظر بگیرید.

با اختصاص دادن مدت زمان مناسب به غذا خوردن، می توانید کودک را به آرام و آهسته غذا خوردن تشویق کنید. بدین ترتیب می‌توانید به آرامش حین غذا خوردن تمرکز کرده از اختلالات مربوط به سریع غذا خوردن جلوگیری کنید.

• بر مصرف چربی های سالم تاکید کنید.

همه چربی ها در افزایش وزن و چاقی کودکان نقش ندارند. بنابراین به جای تلاش برای از بین بردن چربی به طور کلی از رژیم کودکان چاق، روی جایگزینی چربی های ناسالم با چربی های سالم تمرکز کنید.

از مصرف چربی های ترانس که برای سلامتی کودک شما خطرناک است، خودداری کنید. سعی کنید غذاهای آماده بسته بندی شده، میان وعده های بسته بندی شده، غذاهای سرخ شده و هر چیز دیگری را که با روغن های اشباع درست شده اند را از سبد غذایی خود و فرزندان تان حذف کنید.

چربی های سالم را به وعده هایی غذایی فرزندان تان اضافه کنید که می تواند به کودک در کنترل قند خون و جلوگیری از دیابت کمک کند. چربی های اشباع نشده یا “خوب” شامل آووکادو، روغن زیتون، آجیل، ماهی های چرب، سویا، توفو، تخم کتان، جوانه بروکسل، کلم و اسفناج هستند. تمرکز خود را روی منبع چربی های اشباع شده بگذارید مانند مصرف یک لیوان شیر کامل یا پنیر طبیعی به جای یک سوسیس یا شیرینی یا مرغ کبابی یا ماهی کبابی به جای مرغ سرخ شده.

• به انتخاب میان وعده ها و غذاهای شیرین دقت کنید.

خانه شما جایی است که فرزند تان احتمالا بیشتر وعده های غذایی و میان وعده ها را می خورد، بنابراین بسیار مهم است که در آشپزخانه شما گزینه های سالم برای میان وعده وجود داشته باشد.

• مصرف شیرینی ها را به طور کامل ممنوع نکنید.

در حالی که بسیاری از بچه ها قند زیادی مصرف می کنند، داشتن یک برنامه ی منظم برای شیرینی خوردن کودکان بسیار ضروری است. مقدار شیرینی و قند موجود در مواد غذایی کودکان خود را بررسی کرده و به جای اضافات آن میان وعده ها و دسرهای میوه ای را معرفی کنید.